Noce stają się dłuższe, a powietrze jest często przejrzyste – to doskonały czas na obserwację nieba. Jesienią 2025 roku czekają nas wyjątkowe zjawiska astronomiczne. Podziwiaj całkowite zaćmienie Księżyca, rzadkie koniunkcje planet czy zakrycie Plejad przez Księżyc. Na aktualnej infografice „Astronomiczne atrakcje jesieni 2025” zebraliśmy najpiękniejsze zjawiska i zaprezentowaliśmy je w przejrzysty sposób.Możesz swobodnie wykorzystać grafikę na swojej stronie internetowej (z linkiem do www.astroshop.pl) i poinformować odwiedzających o nadchodzących, ekscytujących wydarzeniach.
1.9. Wenus spotyka gromadę gwiazd M44
1 września nad ranem warto spojrzeć na wschodnie niebo: Wenus znajdzie się bardzo blisko gromady otwartej M44, znanej również jako Praesepe lub Ul. Na ciemnym niebie M44 jest dostrzegalna gołym okiem jako słaba mgiełka, bezpośrednio obok jasno zaświeci Wenus. Z użyciem lornetki lub teleskopu z małym powiększeniem możliwe będzie zaobserwowanie poszczególnych gwiazd gromady.
7.9. Całkowite zaćmienie Księżyca
Wieczorem 7 września czeka na Ciebie prawdziwa atrakcja: całkowite zaćmienie Księżyca. Dla Europy Środkowej czas jest szczególnie korzystny, ponieważ Księżyc zaczyna wschodzić w momencie, gdy jest już częściowo zanurzony w cieniu Ziemi.
Czasy (CEST) poszczególnych faz dla Polski:
Zaćmienie częściowe zaczyna się już przed wschodem Księżyca, który w naszym kraju w zależności od miejsca następuje około godziny 19:00-19:35 (im bliżej wschodniej granicy tym wcześniej). Faza całkowita zaćmienia zaczyna się o 19:30 i trwa do 20:53.
Do podziwiania tego zjawiska potrzebne będzie miejsce na otwartej przestrzeni, poszukaj miejsca z odsłoniętym horyzontem na wschód. Lornetka pokaże zaćmienie Księżyca w szczególnie piękny sposób, ale teleskop z adapterem do smartfona to także świetne wyposażenie, aby szybko wykonać pamiątkowe zdjęcie.
8.9. Księżyc spotyka Saturna
W nocy z 8 na 9 września Księżyc blisko Pełni znajdzie się w pobliżu Saturna. Oba obiekty są łatwe do znalezienia na niebie gołym okiem: jasny Księżyc i Saturn kawałek obok jako dość jasna „gwiazda” o ciepłej żółtej barwie.
Szczególnie pięknie można obserwować ten duet przez lornetkę. Można rozpoznać planetę jako mały, żółtawy krążek – jej pierścienie przy małym powiększeniu wyglądają jak pogrubienie. Dla wielu to dobra okazja, by wyciągnąć teleskop i dokładniej przyjrzeć się pierścieniom.
12.9. Księżyc zakrywa Plejady
W tę noc nasz satelita zakryje Siedem Sióstr, w tym wszystkie jasne główne gwiazdy gromady. Zaczyna się to około godziny 22:00: Księżyc zbliża się od strony wschodniej i na początku zakrywa gwiazdę Electra. Następnie przesuwa się dalej – ze swojej jasnej strony – przed pozostałe towarzyszące gwiazdy. Wszystko to najlepiej obserwować na otwartej przestrzeni z dobrą widocznością wschodniego horyzontu. Oprócz interesującego i dość rzadkiego zakrycia, jest to pierwszy zwiastun zimowego nieba, ponieważ Plejady należą do konstelacji Byka.
19.9. Wenus spotyka Regulusa
Rano 19 września podwójnie warto spojrzeć na poranne niebo. Wenus nadal jest gwiazdą poranną i w tym dniu znajduje się blisko jasnej gwiazdy Regulus w konstelacji Lwa. W pobliżu znajduje się również wąski sierp Księżyca. Razem tworzą na niebie przepiękne trio. Jeśli należysz do rannych ptaszków, to jest to okazja, aby uchwycić ten wspaniały moment aparatem.
Ponadto w ciągu dnia Księżyc zakryje Wenus, zjawisko to będzie jednak bardzo trudne do zaobserwowania z uwagi na bliskie położenie Słońca.
21.9. Saturn w opozycji
21 września Saturn znajduje się w opozycji do Słońca. Oznacza to, że Ziemia znajduje się dokładnie pomiędzy Słońcem a Saturnem; planeta z pierścieniami jest widoczna przez całą noc i osiąga swoją największą jasność. Ciekawe w opozycji w 2025 roku jest to, że pierścienie są widoczne dla nas pod małym kątem. Już o zmierzchu Saturn pojawia się nad wschodnim horyzontem by górować około północy.
23.9. Neptun w opozycji
23 września Neptun osiąga opozycję, co sprawia, że jest korzystnie widoczny na niebie. Ten odległy lodowy olbrzym jest widoczny przez całą noc i ukazuje się w teleskopie jako mały, niebieskawy dysk.
Neptun ma jasność około 7,8 mag, dlatego nie widać go bez pomocy instrumentów optycznych. Lornetka pokazuje go jako słaby punkt świetlny, lecz do pewnego rozpoznania potrzebny jest teleskop. Mapa gwiazd lub aplikacja pomoże go znaleźć w konstelacji Wodnika.
2.10. Ceres w opozycji
2 października planeta karłowata Ceres znajdzie się w opozycji. Będzie widoczna przez całą noc i znajdzie się najbliżej Ziemi. Ceres, o jasności 7,6 magnitudo, można odnaleźć już przy pomocy lornetki lub małego teleskopu. Ceres przemieszcza się jako niepozorna „gwiazda” przez konstelację Wieloryba. Gołym okiem jest niewidoczny, do zaobserwowania planetoidy wystarczy lornetka lub niewielki teleskop.
5.10. Księżyc spotyka Saturna
Wieczorem 5 października niemal pełny Księżyc znajdzie się na niebie obok Saturna. Oba będą wysoko na niebie i łatwo będzie je znaleźć gołym okiem. W teleskopie Saturn ukazuje się jako żółto świecąca tarcza z wąskim pierścieniem. Jasny Księżyc sprawi, że niebo będzie zalane jego blaskiem, na szczęście nie przeszkodzi to w obserwacjach Saturna.
8.10. Drakonidy
Drakonidy to dość mało znany strumień meteorów, który osiąga szczyt aktywności na początku października każdego roku. Nazwa mówi sama za siebie: meteory mają radiant w konstelacji Smoka. Ta konstelacja jest widoczna na niebie przez całą noc. Liczba meteorów mocno się waha i zawsze przynosi niespodzianki. Zwykle spada około dziesięciu meteorów na godzinę, ale w 2012 roku nagle było ich 400. Co to oznacza? Warto spojrzeć w niebo, bo może czekać Cię niespodzianka. Jednak w tym roku Księżyc sprawia, że niebo jest jaśniejsze.
14.10. Księżyc spotyka Jowisza
W drugiej połowie nocy z 13 na 14 października wschodzący Księżyc spotyka się z planetą olbrzymem Jowiszem. Oba obiekty znajdują się w gwiazdozbiorze Bliźniąt i są widoczne gołym okiem. Widzisz Księżyc jako jasny półokrąg, a Jowisza jako jasny świecący obok punkt.
19.10. Księżyc spotyka Wenus
Rano 19 października wąski sierp Księżyca znajdzie się blisko jasnej Wenus. Oba można dobrze zobaczyć na wschodnim niebie. Razem stanowią piękny motyw do zdjęć.
22.10. Orionidy
Roje meteorów to piękne zjawisko dla każdego zapalonego miłośnika gwiazd, Orionidy nie są wyjątkiem. W szczycie aktywności w nocy z 21 na 22 października możliwe jest nawet 25 do 30 meteorów na godzinę. Liczba spadających gwiazd może być jednak inna w każdym roku. Aby uzyskać najlepszy widok, nastaw budzik i wyjdź na zewnątrz w drugiej części nocy. Obowiązkowa pozycja dla wszystkich miłośników spadających gwiazd.
2.11. Księżyc spotyka Saturna
Wieczorem 2 listopada Księżyc znajdzie się w pobliżu planety Saturn. Już o zmierzchu oba obiekty pojawią się na południowo-wschodnim horyzoncie. Księżyc jest wyraźnym punktem orientacyjnym, a Saturn będzie zauważalny na zachód od niego.
Listopad: pierścienie Saturna widoczne pod małym kątem
W listopadzie 2025 roku pierścienie Saturna będą widoczne z Ziemi pod bardzo małym katem. Wydają się wtedy tak wąskie, że trudniej będzie zaobserwować na nich jakieś detale. To wyjątkowa okazja, aby obserwować Saturna w dość nietypowym ustawieniu.
Ponadto w listopadzie odbywają się dwa tranzyty Tytana. 6 i 22 listopada cień jednego z największych księżyców w Układzie Słonecznym będzie widoczny na tarczy Saturna.
9.11. Księżyc spotyka Jowisza
W nocy z 9 na 10 listopada Księżyc znajdzie się obok jasnej planety Jowisz.
Lornetka lub teleskop pokażą więcej szczegółów. Na Jowiszu widać dwa ciemne pasy chmur. Obok nich znajdują się jego cztery największe księżyce jako małe punkty świetlne równomiernie rozmieszczone. Również Księżyc pokaże wiele kraterów, które są widoczne zwłaszcza wzdłuż Terminatora (granicy światła i cienia).
17.11. Meteorowy deszcz Leonidów
W nocy z 16 na 17 listopada Leonidy osiągają swoje maksimum, zaobserwować można nawet do 20 meteorów na godzinę. To zjawisko jest łakomym kąskiem dla fanów spadających gwiazd.
Leonidy zawdzięczają swoją nazwę konstelacji Lwa, w której znajduje się ich Radiant. Rój ten wywodzi się od komety 55P/Tempel-Tuttle, której pozostałości co roku powodują opady spadających gwiazd. Co 33 lata rój gęstnieje jeszcze bardziej, osiągając czasem nawet kilkaset meteorów na godzinę.
21.11. Uran w opozycji
Uran znajdzie się w opozycji i osiągnie jasność 5,6 mag, co oznacza, że teoretycznie można zobaczyć go gołym okiem. W praktyce lepiej jest użyć lornetkę lub teleskop, do zaobserwowania malutkiej tarczy planety potrzebne jest powiększenie co najmniej 100-150x.
Aby znaleźć Urana, najlepiej skorzystać z mapy gwiazd. W teleskopie Uran wygląda jak mała, wyraźna tarcza. Ma lekko zielonkawy kolor.
25.11. Wenus spotyka Merkurego
Rankiem 25 listopada Wenus i Merkury będą blisko siebie na południowo-wschodnim horyzoncie. Obie planety pokażą się krótko przed wschodem słońca. Wenus świeci znacznie jaśniej i ułatwia orientację. Obserwacja nie jest łatwa, ponieważ ma miejsce tuż nad horyzontem na szybko jaśniejącym niebie.
