Teleskopy
Początek nie jest trudny - ale jeśli planujesz dłuższą przygodę z astronomią, potrzebujesz nieco wiedzy. Nasze FAQ pomoże Ci przy stawianiu pierwszych kroków.
Najczęściej zadawane pytania przed zakupem teleskopu
Czy rozpoczęcie przygody z astronomią amatorską jest trudne? A może wystarczy po prostu zacząć?
Odpowiedź na to pytanie jest jasna: wystarczy po prostu zacząć. Mało jest rzeczy prostszych niż skierowanie teleskopu na niebo i spojrzenie przez niego. Jeśli jednak chcesz dłużej cieszyć się tym pięknym hobby, powinieneś wgryźć się w nie nieco głębiej. Dlatego przez zakupem teleskopu, lub wraz z nim, polecamy kupno książki dla początkujących i mapy nieba, by zdobyć podstawową wiedzę i móc orientować się na nocnym niebie.
Jaki teleskop powinienem kupić?
To dobre i zarazem trudne pytanie, na które oczywiście nie da się odpowiedzieć jednym zdaniem. Najpierw należy jasno określić swoje cele obserwacyjne. Jeśli chciałbyś np. w pełni zaangażować się w obserwacje głębokiego nieba obserwując też słabsze mgłwice i galaktyki, nie unikniesz optyki o aperturze 200mm lub większej, ponieważ sensowne obserwacje galaktyk rozpoczynają się od tej apertury. Jedynie reflektory (teleskopy zwierciadłowe) oferują taką aperturę w stosunkowo niskiej cenie.
Ale jeśli jesteś miłośnikiem Księżyca i planet, to refraktor (teleskop soczewkowy) zapewni kontrastowe obrazy. Jeśli cenisz sobie neutralne kolorystycznie i szczególnie kontrastowe obrazy, powineneś rozważyć zakup apochromatu ED (szczególnego rodzaju refraktora), ponieważ oferuje on czysty kolorystycznie obraz także przy wysokich powiększeniach.
Oprócz optyki, teleskopy różnią się także kilkoma innymi cechami. Istnieją instrumenty niezwykle ciężkie i stabilne, ale również bardzo lekkie i mobilne. Istnieją teleskopy szczególnie proste w obsłudze dla dzieci, a komputerowcy mogą sterować teleskopami za pomocą PC. Więcej informacji znajdziesz w tym FAQ, a także na na innych naszych stronach informacyjnych: "Podstawowe wskazówki dotyczące wyboru teleskopu". Chętnie doradzimy także osobiście na miejscu lub telefonicznie. Po prostu zadzwoń do nas - jesteśmy tu dla Ciebie!
Jakie teleskopy są odpowiednie dla dzieci i młodzieży?
Dzieci w wieku od sześciu lat mogą rozpocząć astronomiczną przygodę z teleskopem Omegon N 76/300 i popatrzeć na Księżyc przed pójściem spać. Jego możliwości są ograniczone, ale ten mały teleskop jest wytrzymały i prosty w obsłudze.
Lekki teleskop na prostym montażu azymutalnym nadaje się nie tylko dla dzieci, ale również na wstęp dla młodzieży i dorosłych. Oto kilka przykładów:
Polecane teleskopy na początek
Teleskopy Dobsona
Teleskopy te są dobrym wyborem na początek i są proste w obsłudze przez dzieci zarówno pod względem wielkości, jak i masy. Jeśli chcesz sprezentować swojemu dziecku większy teleskop, z pewnością mógłby to być teleskop Dobsona. Są one bardzo łatwe w montażu, bardzo łatwe w obsłudze, a położenie wyciągu okularowego pozwala bez problemu sięgnąć do okularu każdemu dziecku.
Jeśli chodzi o młodzież, potraktujemy ją na równi z początkującymi dorosłymi. Jeśli budżet na to pozwala, polecamy większe instrumenty, dzięki którym można naprawdę doświadczyć różnorodności Wszechświata, takie jak np.:
Polecane teleskopy Dobsona
Teleskopy GoTo
W tym miejscu należy wspomnieć również o teleskopach oferujących system GoTo, a więc takich, które wyposażone są w komputer samodzielnie naprowadzający teleskop na wybrany obiekt. Poniższe teleskopy nie są w żadnym razie zbyt wymagające dla młodzieży i dorosłych, którzy poważnie interesują się astronomią:
Polecane teleskopy GoTo
Ile muszę zainwestować w dobry teleskop?
To zależy od wyłącznie od Twoich potrzeb. Są teleskopy już za około 400 zł. Ale jeśii chcesz w rozsądny sposób rozpocząć przygodę z astronomią amatorską, a nie chcesz przeżyć rozczarowania, odpowiedni nakład finansowy to co najmniej 1500 zł. Górna granica praktycznie nie istnieje: im więcej zainwestujesz w teleskop, tym wyższa będzie jakość i wydajność optyczna, stabilność mechaniczna i żywotność instrumentu.
Markowe teleskopy w cenach powyżej 4500 zł są zwykle przewidziane do wieloletniego użytku. Oczywiście, poniżej tej kwoty dostępne są już całkiem dobre teleskopy, ale jeśli jakość mechaniczna i możliwości optyczne mają być nienaganne, warto zainwestować nieco więcej.
Jaki teleskop najlepiej sprawdzi się w podróży?
Jeśli często podróżujesz, często masz problem ze zbyt dużym bagażem. Dlatego powinieneś pomyśleć o mniejszym teleskopie, który zmieści się jeszcze w bagażu lotniczym. W takim przypadku odpowiednie będą np. teleskopy Celestron NexStar SE lub Meade ETX. W przypadku osób, które nie cenią sobie sterowania komputerowego, dobrze sprawdzi się Maksutow Sky-Watcher Travelmax.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące obserwacji przez teleskop
Co mogę obserwować przez teleskop, a czego nie?
To zależy w pewnym stopniu od wielkości teleskopu, a więc i od jego możliwości.
Księżyc
Teleskop pokaże liczne kratery, niektóre z małymi wzniesieniami centralnymi. Struktury wskazujące na wyrzuty lawy podczas formowania się krateru.
Planety
Największą planetą naszego Układu Słonecznego jest Jowisz. Jest on bardzo wdzięcznym obiektem do obserwacji. Można śledzić cztery duże księżyce galileuszowe, które wraz Jowiszem przypominają mały Układ Słoneczny. Widoczne są struktury chmur, które ciągle się zmieniają. Widać również Wielką Czerwoną Plamę (WCP), wir burzowy na Jowiszu o długości 40000 km. W przypadku Saturna widać pierścienie, przerwę Cassiniego, pasy równikowe i czasem białe chmury. Oprócz kilku mniejszych księżyców Saturna, widać też największy księżyc naszego Układu Słonecznego: Tytana.
W przypadku Wenus można obserwować fazy, ponieważ z naszej perspektywy Wenus pokazuje jedynie część oświetlonej przez Słońce tarczy.
Głębokie niebo
Można również obserować obiekty leżące dalej niż granice Układu Słonecznego. Są to np. mgławice planetarne, takie jak mgławica Pierścień w Lutni (odległa o 2000 lat świetlnych), gromady kuliste składające się z 1 000 000 gwiazd, jak np. M13 (odległa o około 30000 l.ś.), galaktyki (systemy gwiezdne, takie jak nasza Droga Mleczna), np. Galaktyka Andromedy (odległa o 2,5 miliona l.ś.). Można także obserwować mgławice emisyjne w których powstają gwiazdy, jak np. Mgławica Oriona odległa o około 1500 l.ś.
Oczywiście nie da się wymienić wszystkiego, co można zabaczyć przez teleskop – możliwości są niemal nieograniczone, jak sam Wszechświat.
Jednak oszczędzimy Ci rozczarowania: opakowania mniejszych teleskopów zdobią czasem wspaniałe kolorowe zdjęcia z teleskopu Hubble'a. Obiektów tych nie da się zobaczyć w ten sposób, głównie dlatego, że są to astrofotografie z długoczasowych (wielogodzinnych) ekspozycji. Jednak za pomocą dobrego teleskopu i odpowiednich akcesoriów sam możesz robić równie piękne zdjęcia.
Jakich akcesoriów potrzebuję?
Dobór niezbędnych akcesoriów zależy między innymi od tego, co będziemy najchętniej obserwować. Ale w zasadzie warto rozpocząć od sensownego zestawu okularów. Większość teleskopów ma w podstawowym zestawie dwa okulary, które dają różne powiększenia. Nie zaszkodzi dać sobie więcej swobody w doborze powiększenia i kupić dodatkowe okulary.
Rozsądnie jest np. zapewnić sobie zakres powiększeń od niskiego, poprzez średnie, do wysokiego. Ale dokładniejsza gradacja również jest dobra. Bardzo ciekawe są np. obserwacje planetarne przy powiększeniach od 150-krotnego wzwyż. Z drugiej strony, obiekty głębokiego nieba często można już z powodzeniem obserwować stosując niskie powiększenia.
Uwaga: im mniejsza ogniskowa okularu, tym większe powiększenie! Jednak każdy teleskop ma swoje sensowne powiększenie maksymalne.
Poza okularami warto przemyśleć zakup filtra księżycowego czy filtrów kolorowych zwiększających kontrast na planetach. Jeśli chciałbyś też uprawiać astronomię w dzień, polecamy obiektywowy filtr słoneczny. Najlepiej do tego celu nadaje się filtr w postaci folii słonecznej firmy Baader.
Soczewki Barlowa zwiększają ogniskową teleskopu o krotność 2 lub 3. Jeśli w połączeniu z okularem użyjesz soczewki Barlowa 2x, uzyskasz dwukrotnie wyższe powiększenie. Jeśli przykładowo użyjesz okularu dającego z Twoim teleskopem powiększenie 50x, z soczewką Barlowa uzyskasz powiększenie 100-krotne. Oszczędza to zakup dodatkowych okularów, ale naszym zdaniem to zawsze jest kompromis. Osobny okular zwykle dałby lepszy obraz.
Czy planujesz korzystać ze swojego teleskopu podczas obserwacji ziemskich? Jeśli tak, polecamy soczewkę odwracającą. Teleskop zawsze daje obraz odwrócony "do góry nogami". W przypadku obserwacji nocnego nieba to nieistotne, ale w obserwacjach ziemskich tak. Soczewka odracająca prostuje obraz do rzeczywistej orientacji.
Jeśli chcesz spróbować sił w astrofotografii, powinieneś zaopatrzyć się w odpowiednie akcesoria. Najłatwiej zacząć od zwykłego cyfrowego aparatu kompaktowego i uniwersalnego adaptera fotograficznego. Możesz jednak uzyskać jeszcze lepsze efekty z cyfrową lub analogową lustrzanką lub cyfrowym bezlusterkowcem W ofercie posiadamy różne adaptery i tak zwane pierścienie T dla Twojego typu aparatu.
Jak prawidłowo prowadzić obserwacje?
Chciałbym obserwować galaktyki, ale być także przygotowanym na planety. Jaki teleskop powinienem kupić?
Jeśli chodzi o galaktyki, zdecydowanie powinien to być teleskop zwierciadłowy o aperturze 200mm wzwyż, ponieważ naszym zdaniem dopiero taka apertura zapewnia ciekawe obserwacje galaktyk. Oczywiście, taka optyka nadaje się również do planet.
Na początku nie ma znaczenia, czy wybierzesz Newtona, Maksutowa czy Schmidta-Cassegraina. Jednak teleskopy zwierciadłowe Newtona oferują największą aperturę w danym budżecie.
Chciałbym prowadzić także obserwacje ziemskie w dzień. Czy to możliwe?
Tak, każdy teleskop pozwala prowadzić także obserwacje ziemskie. Jednak ponieważ teleskop daje obraz odwrócony "do góry nogami", potrzebujesz optyki która skoryguje orientację obrazu do rzeczywistego. W przypadku teleskopu Newtona potrzebujesz do tego soczewki odwracającej. W przypadku refraktora najlepiej zastosować pryzmat Amiciego 45° lub 90°.
Jak mogę obserwować Słońce przez mój teleskop?
Do obserwacji słonecznych potrzebujesz obiektywowy filtr słoneczny. Dostępne są one jako folia lub filtr szklany. Umieszczony przed obiektywem, przepuszcza do teleskopu jedynie niewielką i nieszkodliwą część światła słonecznego. W ten sposób można całkiem bezpiecznie obserwować Słońce. Należy wystrzegać się okularowych filtrów słonecznych (których nie mamy w swojej ofercie), ponieważ są one niebezpieczne.
Uwaga: nigdy nie patrz na Słońce bezpośrednio przez teleskop bez obiektywowego filtra słonecznego!
Co dają filtry kolorowe?
Filtry kolorowe wzmacniają kontrast w obserwacjach planetarnych. Szczegóły na powierzchniach planet, które byłyby ledwo rozpoznawalne lub w ogóle niewidoczne, zostają uwypuklone poprzez zastosowanie odpowiedniego filtra. Chętnie podpowiemy, jaki filtr do czego się nadaje. Producent Omegon oferuje wart szczególnego polecenia zestaw filtrów kolorowych. Obejmuje on sześć różnych filtrów barwnych w optymalnym stosunku jakości do ceny. Po przeprowadzeniu wewnętrznych testów stwierdziliśmy, że oferują one doskonałą jakość optyczną, a ich kombinacja bardzo dobrze sprawdza się we wzmacnianiu kontrastu na różnych planetach.
Kupiłem filtr. Jak mam go zamocować?
Filtrów nie umieszcza się przed okiem, ale wkręca się je od strony teleskopu w zazwyczaj srebrną tuleję okularu.
Czy okulary zmiennoogniskowe (zoom) nadają się do prowadzenia obserwacji?
Okulary zoom dobrze sprawdzają się w obserwacjach słonecznych w systemie H-alfa, oraz w przypadku obserwacji przyrody, na przykład przez lunety.
W obserwacjach astronomicznych mogą być one jedynie kompromisem. Przy dłuższych ogniskowych ich pole własne jest bardzo ograniczone, nawet do 40-45°. Jedynie okulary stałoogniskowe mogą być tak idealnie projektowane, by dawać nieskazitelne obrazy.
W okularach zmiennoogniskowych grupa soczewek ulega wewnętrznemu przesunięciu, co oznacza, że te soczewki mogą już uzyskać idealnej pozycji w tym systemie optycznym. Układ soczewek w stosunku do odległości od innych elementów optycznych nie jest zatem optymalny.
W praktyce oznacza to utratę kontrastu i ostrości na brzegu pola widzenia. W przypadku obserwacji gwiazd to wada, która jednak nie ma, lub ma niewielkie znaczenie podczas obserwacji większych obiektów lub szerokich pól.
Typowe problemy z teleskopami
Nic nie widzę patrząc przez swój teleskop - co robię źle?
Początkujący często są rozczarowani, gdy po raz pierwszy patrzą przez teleskop. Głównie z powodu zbyt dużych, często fałszywych oczekiwań, lub dlatego, że nie mogą znaleźć obiektów na niebie.
Nie martw się. W większości przypadków problem można szybko rozwiązać. Przygotowaliśmy dla Ciebie małą listę kontrolną.
Lista kontrolna:
- Teleskop przeznaczony jest do obserwacji gwiazd jedynie w nocy i w terenie. Obserwacje w domu lub w dzień nie są możliwe.
- Do obserwacji należy zdjąć dekiel z teleskopu i zamocować okular. Czy zdjąłeś tylko mały dekiel, zamiast całego dużego? W takim przypadku do teleskopu wpada zbyt mało światła i obraz jest ciemny.
- Czy szukacz pokazuje ten sam obraz co teleskop? Jeśli nie, być może patrzysz w obszar na niebie, na którym nie ma obiektów do obserwacji. Najlepiej zgrać szukacz z teleskopem na odległym obiekcie, takim jak komin czy wieża kościelna.
- Zawsze zaczynaj od niskich powiększeń, ustaw ostrość obrazu, a następnie stopniowo zwiększaj powiększenie. Ustawienie od razu dużego powiększenia nie da dobrych rezultatów. Może to być również przyczyna ciemnego obrazu.
- Czy na pewno ustawiłeś ostrość za pomocą wyciągu okularowego? Jeśli obiekt nie jest ostry, to również może być przyczyną ciemnego obrazu.
- Czy teleskop jest skolimowany? Podczas transportu zwierciadła mogą się przesunąć. Jeśli są mocno rozkolimowane, teleskop pokaże przy większych powiększeniach nieostre obrazy.
- Czy pozwoliłeś teleskopowi wystarczająco się wychłodzić w terenie? Zwierciadło i tubus muszą dostosować się do temperatury otoczenia, w przeciwnym razie teleskop nie da dobrych obrazów.
- Co obserwowałeś? Gwiazdy wyglądają podobnie w małych i dużych powiększeniach. Ciekawymi obiektami są np. planety i mgławice.
- Czy powiększenie nie jest zbyt duże dla danego obiektu? Jeśli obserwujesz np. słabą galaktykę przy powiększeniu 300x, obraz niemal na pewno będzie zbyt ciemny. Każdy obiekt wymaga konkretnego, "swojego", powiększenia. Ustaw mniejsze powiększenie i spróbuj ponownie. Zrób testy z Księżycem, to najjaśniejszy obiekt i możesz na nim świetnie wypróbować wszystkie powiększenia.
Jeszcze w dzień warto sprawdzić co, kiedy, gdzie i jak najlepiej obserwować. Niezbędny jest tu rocznik lub odpowiedni program w komputerze.
- Zalecamy także spokojne, gruntowne zapoznanie się z instrukcją obsługi swojego teleskopu!
- Na pierwszy obiekt testowy wybierz Księżyc. Najłatwiej go odnaleźć i po pierwszych udanych obserwacjach wyjaśnia się wiele początkowych problemów.
Wskazówka: zasięgnij najpierw porady w obserwatorium lub klubie astronomicznym. W Polsce znajduje się wiele obserwatoriów astronomicznych, które czekają na Twoją wizytę oraz oddziały PTMA! Znajdziesz tam doświadczonych miośników astronomii, którzy na początku z pewnością mieli bardzo podobne problemy. W Twojej okolicy na pewno jest jakiś klub astronomiczny. Wystarczy spojrzeć tutaj: www.ptma.pl
Przy dużych powiększeniach widzę Księżyc i planety całkowicie nieostre. Czy mój teleskop jest uszkodzony?
Rozdzielczość na obiektach astronomicznych jest z reguły ograniczona nie przez optykę, a przez "seeing". "Seeingiem" astronomowie nazywają turbulencje powietrza, które rozmazują obraz obserwowanego obiektu. Nocami, gdy gwiazdy silnie migoczą, to mogotanie jest również powiększane przez teleskop. Z dużych powiększeń można korzystać jedynie podczas nielicznych nocy. Wpływ na turbulencje powietrza ma również wpływ wysokość nad horyzontem. Kiedy obiekt znajduje się blisko horyzontu, patrzymy na niego przed grubą warstwę powietrza, co pogarsza jakość obrazu. Z drugiej strony, w okolicach zenitu droga światła przez atmosferę jest krótsza i można korzystać z większych powiększeń. Obowiązuje prosta zasada praktyczna: w przypadku obserwacji Księżyca i planet wysokość obiektu nad horyzontem powinna wynosić co najmniej 30 stopni.
Gruba warstwa powietrza w kierunku horyzontu to także powód, dla których maksymalne rozsądne powiększenie podczas dziennych obserwacji przyrody to 50x.
Pamiętaj, by nie obserwować przez okno. Powierzchnie optyki teleskopu są wykonane z dużo wyższą dokładnością niż powierzchnia szyby okiennej. Dlatego żaden teleskop nie wykorzysta w pełni swojego potencjału podczas obserwacji przez szybę okienną.
Korzystaj z teleskopu jedynie w terenie i pozwól mu wystarczająco się wychłodzić. Turbulencje powietrza w pobliżu okien, dachów czy ciepłych budynków zauważalnie pogarszają jakość obrazów przy wyższych powiększeniach!
Jeśli nie znasz możliwości swojego teleskopu, możesz je przetestować na gwiazdach podwójnych. W ich przypadku kontrast jest tak duży, że nawet w przeciętnych warunkach możliwe jest wykorzystanie większych powiększeń. Co więcej, niemal zawsze w pobliżu zenitu znajduje się jakiś ciekawy obiekt.
Listę wymagających obiektów znajdziesz tutaj:
Księżyc wygląda w teleskopie blado?
Księżyc to bardzo wdzięczny obiekt na pierwsze próby wędrówek po nocnym niebie. Wygląda pięknie w każdym teleskopie. Jednak nie każda pora jest do tego odpowiednia. Aby rozpoznawać kontury na Księżycu, potrzebne są silne kontrasty. Rzucane cienie idealnie prezentują się podczas pierwszej i ostatniej kwadry (półksiężyc). Podczas księżycowej pełni nie widać na nim cieni, a obraz wydaje się blady i mało kontrastowy.
Chciałbym zająć się astrofotografią. Czego potrzebuję?
Najprostszym sposobem rozpoczęcia przygody z astrofotografią to wykorzystanie możliwości samego aparatu na montażu, bez teleskopu. Nocne niebo fotografujesz za pomocą obiektywu fotograficznego. Niemal niczego nie potrzebujesz, poza precyzyjnie pracującym montażem, a w przypadku obiektywu o dłuższej ogniskowej, także okularem z krzyżem nitek do kontroli śledzenia. Oczywiście, Twój montaż powinien być wyposażony w zmotoryzowany napęd śledzący.
Za pomocą okularu cyfrowego możesz przenieść obrazy Księżyca i planet bezpośrednio na monitor komputera i zapisywać jako zdjęcia. Jeśli nie masz komputera lub wolisz transmisję do kamery wideo lub na telewizor, masz do wyboru okular TV.
Bardzo popularną kamerą do astrofotografii jest webcam. Wykorzystywane są one głównie do fotografowania planet i Księżyca. Musisz mieć jednak w pobliżu teleskopu laptop, by otrzymany materiał można było bezpośednio na niego przesyłać. Bardzo dobrze nadaje się do tego kamera Omegon CCD Solar System Imager. Jest ona wyposażona w prawdziwą matrycę CCD, a nie CMOS, jak inne kamery. Świetnie nadaje się ona do celów astronomicznych. W połączeniu z adapterem 1,25" kamerę można podłączyć do teleskopu. Dodatkowo, polecamy soczewkę Barlowa, która wydłuża ogniskową teleskopu i tym samym zwiększa skalę obrazu planet.
Inną opcją jest kamera CCD Brightstar Mammut L429. Taka kamera jest prawdziwą kamerą astronomiczną. Dzięki wysokoczułej matrycy i chłodzeniu termoelektrycznemu, już po krótkim okresie wdrożenia możliwe jest wykonywanie pięknych zdjęć głębokiego nieba, które przed laty były dostępne tylko dla profesjonalistów.
- Jeśli masz kompaktowy aparat cyfrowy, możesz połączyć go z teleskopem za pomocą uniwersalnego adaptera fotograficznego.
- W przypadku lustrzanki lub bezlusterkowca, adapter fotograficzny i odpowiedni pierścień T, umożliwia podłączenie Twojego aparatu bezpośrednio do teleskopu.
- Do fotografii planetarnej potrzebujesz adapter projekcyjny, w który wkłada się okular by rzutować obraz planety na matrycę aparatu.
Aby uzyskać szczegółowe porady dotyczące astrofotografii, po prostu skontaktuj się z nami.
Czy lepiej używać soczewki Barlowa, czy raczej odpowiednich okularów dających wymagane powiększenie?
Naszym zdaniem nic nie przebije jakości dobrego okularu. Soczewka Barlowa to zawsze dodatkowy element optyczny, w którym powstają odbicia, a tym samym jakość obrazu może być nieco obniżona. Soczewka Barlowa jest jednak praktycznym akcesorium. Jest ona wręcz niezbędna w przypadku fotografii webcamem lub kamerą planetarną, ponieważ wydłuża ogniskową teleskopu, a tym samym zwiększa skalę obrazu planet.
Zamiast widzieć w okularze wycelowany obiekt ziemski, widzę jedynie zwierciadło wtórne.
Istnieją dwie możliwe przyczyny. Albo w wyciągu okularowym nie ma okularu, albo odległość między okiem a okularem jest zbyt duża. Wsuń w wyciąg okular o najdłuższej ogniskowej i przysuń oko na odległość jedynie kilkunastu milimetrów od soczewki okularu. Zwierciadło wtórne zniknie. Jeśli pomimo wyregulowania ostrości widoczna jest tylko pozbawiona szczegółów jasna lub ciemna powierzchnia, teleskop wycelowany jest w kierunku, gdzie nic nie ma.
Podstawowa wiedza o teleskopach
Jak zbudowany jest teleskop?
Teleskop składa się z optyki, montażu, statywu i okularów. Tu dowiesz się więcej o poszczególnych elementach. Najważniejsze różnice kryją się w konstrukcji: dwa podstawowe typy to teleskopy soczewkowe (refraktory) oraz teleskopy zwierciadłowe (reflektory). Te dwie konstrukcje dzielimy następnie na różne podtypy.
Teleskop zwierciadłowy czy soczewkowy? Schmidta-Cassegraina czy Maksutowa? Każdy, kto stawia sobie takie dręczące pytania przez zakupem teleskopu, chciałby dowiedzieć się więcej o zaletach i wadach różnych konstrukcji optycznych.
Refraktor - teleskop soczewkowy:
- achromat Fraunhofera: klasyczna koncepcja refraktora, ale z aberracją chromatyczną,
- apochromat ED: dwu- lub trzysoczewkowy refraktor z soczewką ED, która znacząco redukuje aberrację chromatyczną i zapewnia maksymalny kontrast; wśród tych refraktorów znajdują się również bardzo dobrze skorygowane trzysoczewkowe układy optyczne, które korygują aberrację chromatyczną oraz krzywiznę pola, a zatem bardzo dobrze nadają się do astrofotografii.
Reflektor - teleskop zwierciadłowy:
- reflektor Newtona: klasyczny teleskop skonstruowany przez Isaaka Newtona, ze zwierciadłem głównym i wtórnym; jest to prosty i sprawdzony system optyczny,
- reflektor Maksutowa-Cassegraina: system składający się ze zwierciadła głównego, lustra wtórnego oraz przedniego menisku,
- reflektor Schmidta-Cassegraina: podobny do Maksutowa, ale zamiast menisku, z przodu tuby optycznej znajduje się płyta Schmidta korygująca błędy odwzorowania.
Jeśli chodzi o cechy optyczne, takie jak apertura obiektywu i ogniskowa: im większa apertura teleskopu, tym więcej zbiera on światła. Ta cecha jest zwykle ważniejsza niż ogniskowa, z której wynikają możliwości teleskopu związane z uzyskiwanymi powiększeniami.
Dobry refraktor zapewnia bardzo piękne, kontrastowe obrazy. Na drodze wiązki światła nie ma elementów, które mogłyby prowadzić do obstrukcji i utraty światła (jak ma to miejsce w przypadku teleskopu zwierciadlanego). Nie występuje efekt tzw. spajków i gwiazdy w gromadach otwarteych pięknie punktują, co wpływa na wysoką estetykę obrazu. Z drugiej strony, refraktory produkowane są zwykle z mniejszymi aperturami, ponieważ w przeciwnym razie byłyby one bardzo nieporęczne i drogie. Ponadto, wiele krótkoogniskowych refraktorów cierpi z powodu nie do końca skorygowanej aberracji chromatycznej.
Reflektory produkowane są z bardzo dużymi aperturami i dlatego zbierają dużo światła. Jest to ważne np. w przypadku obserwacji obiektów głębokiego nieba. Jeśli porównamy refraktor i reflektor o tej samej aperturze, reflektor będzie zwykle tańszy.
Jeśli chodzi o rodzaj montażu: można tu rozróżnić montaż astronomiczny (równikowy lub paralaktyczny) oraz montaż prosty (azymutalny). Pierwsze polecany jest do większości zastosowań astronomicznych, ponieważ umożliwia kompensację ruchu obrotowego Ziemi za pomocą tylko jednego pokrętła i pozwala utrzymać w polu widzenia wycelowany obiekt. Montaż azymutalny ma natomiast prostszą konstrukcję i jest łatwiejszy w obsłudze, bardziej mobilny i świetnie nadaje się do prowadzenia obserwacji przyrody w dzień.
Niektóre teleskopy wyposażone są w tak zwane sterowanie GoTo. Oznacza to, że w pełni automatycznie, za naciśnięciem jednego przycisku, można naprowadzić teleskop na jeden z wielu tysięcy obiektów zapisanych w bazie danych zintegrowanego komputera.
Czy mogę sterować teleskopem za pomocą komputera?
Jeśli Twój teleskop posiada funkcję GoTo, może być również sterowany za pomocą zewnętrznego komputera. Jednak generalnie odradzamy to początkującym. W zasadzie pilot GoTo posiada już wszystkie funkcje, które oferuje sterowanie poprzez PC. Początkujący powinni najpierw zapoznać się i zrozumieć działanie pilota, oraz zapoznanie się z podstawowymi funkcjami teleskopu.
Dla tych, którzy chcą wykorzystać sterowanie poprzez PC, mamy kilka wskazówek:
Do podłączenia sterowania PC wykorzystuje się z reguły wtyczkę telefoniczną typu Western (od strony teleskopu) i wtyczkę RS232 (PC). Wtyczkę Western podłącza się nie do teleskopu, a do pilota. Celestron i Sky-Watcher dostarczają kabel wraz z wieloma swoimi montażami GoTo.
Jeśli Twój komputer nie jest wyposażony w gniazdo RS232, można wykorzystać adapter USB na RS232. Ten adapter pasuje również do sprzętu marki Sky-Watcher. Jako oprogramowanie, można skorzystać z różnych programów typu planetarium, takich jak np. Redshift, czy darmowe Cartes du Ciel. Producenci oferują także swoje własne programy. Oprogramowanie Meade nazywa się Autostar, a oprowgramowanie Celestrona to Nexremote.
Co jakiś czas docierają do nas pytania związane z niedziałającym połączeniem między PC a pilotem. Przyczyna zwykle leży w komputerze i przejściówce RS232-USB. Zalecamy przypisanie w menedżerze urządzeń innego portu COM do przejściówki RS232-USB i ponowne uruchomienie komputera. Po ponownym podniesieniu się systemu należy sprawdzić zmieniony port COM w menedżerze urządzeń i dodatkowo skorygować to w oprogramowaniu sterującym. Jeśli wciąż nie można nawiązać połączenia, zalecamy wymianę sterownika adaptera RS232-USB na oryginalny sterownik Prolific. Jeśli chcesz sobie zaoszczędzić najczęstszych problemów z adapterem RS232-USB, polecamy połączenie bezprzewodowe. Adapter Omegon SkyFi Wireless LAN współpracuje z urządzeniami iPhone, iPad czy PC.
Zasadniczo, sterowanie teleskopem współpracuje z wszystkimi nowszymi wersjami Windows, o ile adapter USB-RS232 ma odpowiedni sterownik. Jeśli oprogramowanie sterujące Meade czy Celestron przeznaczone jest na starsze wersje systemu operacyjnego, można użyć trybu zgodności. Alternatywą jest większość programów planetarium, które posiadają odpowiedni interfejs.
Jeśl powyższe wskazówki nie pomogą w nawiązaniu połączenia między teleskopem a komputerem, w rozwiązaniu problemu może pomóc bezpośrednio producent. Adresy kontaktowe znajdują się w Pomocy Technicznej.
Zasadniczo dostępne są w pełni wyposażone teleskopy posiadające funkcję GoTo. Dzięki temu możesz wycelować w niemal każdy wybrany obiekt za pomocą małego komputera z zestawu. Wybrane teleskopy z tą technologią znajdziesz tutaj! Niektóre teleskopy oferują wówczas opcję połączenia teleskopu z PC za pomocą interfejsu. Dodatkowo potrzebny jest program (lub sterownik), który wspiera działanie teleskopu. Takim programem jest na przykład Starry Night.
Co daje zamontowanie zmotoryzowanego napędu do teleskopu?
Wiele teleskopów z montażem paralaktycznym (równikowym) nie ma w zestawie zmotoryzowanego napędu. Po zorientowaniu montażu teleskopu na biegun niebieski i namierzeniu obiektu, trzeba kręcić tylko gałką osi rektascensji. W ten sposób kompensujesz ruch obrotowy Ziemi, co sprawia, że obiekt pozostaje w środku pola widzenia. Każdy, kto dłużej obserwuje wie, że na dłuższą metę jest to bardzo irytujące. Silnik przejmuje tę pracę i możesz się w pełni skupić na obserwacji. W przypadku astrofotografii silnik jest niezbędny.
Co to jest teleskop Dobsona?
Jest to teleskop zwierciadłowy typu Newtona, który zamontowany jest na drewnianej skrzynce (ang. rockerbox), która zastępuje montaż i statyw. Teleskop Dobsona ma także bardzo prostą konstrucję, więc pieniądze inwestowane są niemal wyłącznie w optykę. Dzięki temu azymutalnemu montażowi Dobsona teleskop można z łatwością przesuwać w każdym kierunku. Dodatkowe łożyska ślizgowe i obrotowe ułatwiają obsługę.
Kupując Dobsona, krzystasz z jego zalety wynikającej z możliwości szybkiego rozstawienia, ponieważ cały zestaw składa się z tuby optycznej i drewnianej skrzynki. Obie części można złożyć i rozstawić bardzo szybko, i zacząć obserwacje bez konieczności jakiejkolwiek orientacji montażu.
O nas
Czy mogę przed zakupem obejrzeć u Was teleskopy?
Oczywiście. Mamy salon wystawowy, w którym można szczegółowo obejrzeć różne teleskopy. Możesz je dotknąć i przed zakupem przekonać się, który jest odpowiedni dla Ciebie.
Poza tym chętnie doradzimy osobiście, co sprawia nam wielką przyjemność. Ponieważ nie jesteśmy typowym sklepem, prosimy o wcześniejsze telefoniczne ustalenie terminu.
Czy zakup teleskopu w sklepie typu dyskont gwarantuje mi najlepszy stosunek jakości do ceny?
Istnieje wiele powodów, które przemawiają przeciwko zakupom w dyskoncie:
- Prawdą jest, że sklepy typy dyskont oferują odpowiednio niskie ceny ze względu na duże ilości zamawianych sztuk. Jednak oferowane w nich tanie teleskopy są często udręką dla kupującego, ponieważ często nie pokazują tego, co się obiecuje. Każdy początkujący miłośnik astronomii może przez to szybko porzucić to hobby. Lepiej wydać nieco więcej i mieć naprawdę dobry teleskop, który pozwoli na sensowny start. Zaleta: radość z astronomii zostaje podtrzymana, a nawet wzrasta.
- W przypadku dyskontu nie masz co liczyć na porady czy obsługę posprzedażową. Zadzwoń do nas, a doradzimy Ci, jaki teleskop jest właśnie dla Ciebie. Również po zakupie jesteśmy do Twojej dyspozycji w przypadku jakichkolwiek problemów technicznych czy z obsługią, i to bezpłatnie. Dyskont nie oferuje takich usług.
- Teleskop to bardzo wszechstronny instrument, ponieważ dostępnych jest wele akcesoriów. Dyskont z reguły nie oferuje akcesoriów. Z kolei u nas znadziesz prawie wszystko, co oferowane jest na całym świecie, a dotyczy sensownych akcesoriów.
Sceptycznie podchodzę do zakupu teleskopu przez Internet. Czy nie lepiej odwiedzić sklep stacjonarny?
Jasne, odwiedź nas! Serdecznie zapraszamy do naszego salonu, gdzie możemy z bliska pokazać Ci różne instrumenty.
Jeśli nie mieszkasz w okolicy Warszawy lub nie masz możliwości nas odwiedzić - istnieją także dobre powody, dla których zamówienie online ma sens:
- Jako dostawca ponadregionalny, możemy niemal zawsze zagwarantować najlepsze ceny, choćby ze względu na duże ilości zamawianych sztuk.
- Teleskopy można obejrzeć w sklepie, ale nie można ich przetestować w nocy. Po zakupie zwykle nie ma już możliwości zwrotu. U nas jest inaczej: w przypadku produktów, które Ci wysyłamy, masz zazwyczaj 14-dniowe prawo do zwrotu, więc możesz je przetestować w akcji i odesłać nam, jeśli nie spełnią Twoich oczekiwań.
Inne
Która marka teleskopu jest najlepsza?
Nie można z całą pewnością powiedzieć, że ta czy inna marka jest najlepsza. Oczywiście można założyć, że są pewne marki teleskopów, które seryjnie produkują wysokiej jakości teleskopy. Zaliczają się do nich między innymi także marki Celestron, Vixen i Meade. Ale także tańsze marki, takie jak np. Omegon Basic i Sky-Watcher oferują dobrą, przekonującą jakość. Większość teleskopów z niższej i średniej półki cenowej produkowana jest w Chinach. Ponieważ markowe produkty z Chin podlegają wysokiej kontroli jakości, ich jakośc jest również dobra.
Jaka lornetka nadaje się do obserwacji nocnego nieba?
Lornetka, która nadaje się do obserwacji nieba, powinna być stosunkowo wydajna pod względem zbierania światła. W grę wchodzą modele o średnicy obiektywów od 42 lub 50 mm. Te lornetki wciąż są na tyle kompaktowe, że nie stanowią zbytniego obciążenia, a są tak skuteczne, że z powodzeniem można je wykorzystać w astronomii. Upewnij się, że powiększenie lornetki nie jest zbyt wysokie. Ponad 10-krotne nie ma sensu jeśli obserwujesz trzymając lornetkę w dłoniach i nie chcesz jej mocować na statywie. Ponadto, kluczowa jest jakość optyczna. Transmisja światła, kontrast, powłoki i wierność odwzorowania barw. Tym właśnie różnią się lornetki wybitne od przeciętnych.
Jaka jest różnica między Nexstar GT a Nexstar SE / SLT?
W sieci można czasem znaleźć podobnie wyglądające modele z serii GT. Seria GT to prekursor serii SE. Różnice są proporcjonalne do różnicy w cenie: tuby optycznej nie da się zdjąć z wideł, nie ma dostępnego złącza GPS i brak złącz fotograficznych, co generalnie oznacza wyraźnie prostszą elektronikę. Wersja oprogramowania pochodzi sprzed dwóch lat. Seria GT nie jest też wyposażona w powłoki XLT!
Co to jest adapter piggyback i gdzie mogę go znaleźć?
Za pomocą adaptera piggyback można zamontować na teleskopie aparat z normalnym obiektywem fotograficznym i wykorzystać teleskop do prowadzenia dłuższych ekspozycji. W przypadku niektórych teleskopów adapter jest już częścią obejm tubusu.
Mój teleskop Meade GoTo niedokładnie pozycjonuje? Co można z tym zrobić?
Podczas namierzania gwiazdy odniesienia odchyłki do 15 stopni są normalne. Ponieważ często znajduje się ona poza polem widzenia szukacza, pomocne jest zwykle wykorzystanie szukacza SmartFinder. Ponieważ jednak często występują problemy z czasem letnim, należy ustawić czas zimowy (czas letni -1h) jako wartość domyślną i wybrać "No" dla parametru Daylightsaving.
Po kalibracji na obu gwiazdach odniesienia nie powinno być więcej problemów z GoTo. Ważne jest jednak, by zgodnie z instrukcją obsługi raz w roku przeprowadzić procedurę uczenia napędu (training the drive)! Procedurę tę można przeprowadzić także w ciągu dnia.